Tomasz z Akwinu ST17 RoztropnoĹÄ

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Etymolog. 10. 6) 3 Polit. 2 lub 3. 7) Q. 47. 8 i 10. 8) Q. 47, 5 ad 1; 1-2, 58, 2 ad 4.
9) Jer 23, 5. 10) 8 Ethic. 10.
Q. 50, 2: 1) 6 Ethic. 8. 2) Q. 47, 5. 3) Q. 47, 12.
Q. 50, 3: 1) 6 Ethic. 5. 2) 1 Ethic. 1. 3) Q. 47, 13-14. 4) 6 Ethic. 8. 5) 1 Polit. 5
i 7, 3? 6) 8 Ethic. 10.
Q. 50, 4: 1) 6 Ethic. 4-5, 3? 2) 3 Ethic. 8, wyraznie 1 Ethic. 1. 3) Przyp. 24, 6.
105
Q. 51, 1: 1) 2 De lib. arbitr. 18-19. 2) 7 Phys. text. 18. 3) 1-2, 65, 1. 4) 6 Ethic.
9. 5) Q. 47, 4. 6) 14 Ethic. 7. 7) 6 Ethic. 9.
Q. 51, 2: 1) 6 Ethic. 5. 2) 1-2, 1, 3; q. 18, 4. 3) 6 Ethic. 9 lub 11. 4) 6 Ethic. 9
lub 10. 5) a. 1; Q. 47, 2; 1-2, 55, 2-3.
Q. 51, 3: 1) 2 Ethic. 1. 2) 6 Ethic. 11 lub 2. 3) 6 Ethic. 10. 4) Q. 47, 13; I 63, 1
ad 4.
Q. 51, 4: 1) 1 Phys. 5, text. 48 i 57. 2) 6 Ethic.
Q. 52, 1: 1) 2 Moral. 27. 2) Q. 47, 1-2; Q. 51, 1-2. 3) 1 Mach 2, 65. 4) Rzym 8,
14. 5) Rzym 8, 15. 6) Iz 11, 2. 7) 1-2, 68, 1. 8) 8 Super Gen. ad litter. 20. 22. 9)
Mądr 9, 14.
Q. 52, 2: 1) De Div. nom. 7, lect. 4. 2) 1-2, 68, 8. 3) Lib. de causis, prop. 4, 10 i
17. 4) Q. 9, 3. 5) Q. 47, 3. 6) a. 1; 1-2, 68, 1.
Q. 52, 3: 1) 3 Ethic. 3. 2) 1 J 3, 2. 3) Rzym 11, 34. 4) 17 Moral. 8. 5) a. poprz.;
1-2, 68, 1. 6) Coel. Hier. 7. 7) 5 Super Gen. ad lit. 19.
Q. 52, 4: 1) 1-2, 69, 1. 2) Jak 2, 13. 3) Mt 19, 21. 4) Gal 5, 22-23. 5) 1 De
serm. Dom. in monte 4. 6) 1 Tym 4, 8.
Q. 53, 1: 1) 4 Contra Jul. 4. 2) De vera relig. 14. 3) Przyp. 21, 20. 4) 4 Ethic. 5.
Q. 53, 2: 1) De Div. nom. 4, leet. 22. 2) Qq. 48-49. 3) Q. 48. 4) a. 1; 1-2, 72, 9.
Q. 53, 3: 1) 2 Moral. 26 lub 27. 2) 6 Ethic. 9. 3) Przyp. 4, 19. 4) Q. 52, 2. 5) 6
Ethic. 9.
106
Q. 53, 4: 1) Ps 18, 8. 2) Mt 10, 19. 3) Przyp. 4, 25. 4) Kron 20, 12.
Q. 53, 5: 1) Jak 3, 16. 2) 7 Ethic. 7.
Q. 53, 6: 1) Jak 1, 8. 2) 31 Moral. 17. 3) 6 Ethic. 5. 4) a. 2 i 5. 5) 7. Ethic. 6.
6) Eunu-chus, akt 1, scena 1.
Q. 54, 1: 1) Q. 47, 9.
Q. 54, 2: 1) 31 Moral. 17. 2) Q. 35, 2. 3) Ekle 7, 19. 4) Ekli 20. 7. 5) 10
Etymolog. litera N. 6) Przyp. 15, 27. 7) 1-2, 44, 2.
Q. 54, 3: 1) Job 9, 28. 2) 9 Moral. 17. 3) Ekli 7, 34. 4) Glos. Ord. 5) Kapł. 4nn. 6)
Przyp. 19, 16.
Q. 55, 1: 1) Ef 5, 29. 2) Mądr 14, 9. 3) Rzym 8, 7. 4) Q. 47, 13. 5) 1-2, 2, 5. 6)
Q. 47, 1; Q. 49, 6. 7) Ak 16, 8. 8) Rzym 8, 7. 9) Q. 47, 2 ad 1. 10) Jak 3, 15. 11) Q.
45, 1 ad 1.
Q. 55, 2: 1) Rzym 8, 7. 2) 8 Ethic. 10. 3) Q. 47, 2 ad 1; a. 13. 4) 1-2, 1, 5.
Q. 55, 3: 1) Przyp. 1, 4. 2) Przyp. 13, 16. 3) Job 12, 4. 4) 10 Moral. 16. 5) 2
Kor. 4, 2. 6) 4 Contra Jul. 3. 7) 6 Ethic. 12.
Q. 55, 4: 1) 2 Kor 12, 16. 2) Ps 5, 11. 3) Przyp. 12, 20. 4) Ef 4, 14. 5) 2 De
doctr. Christ. 3. 6) Ps 104, 25. 7) Ekli 19, 23. 8) Ps 37, 13.
Q. 55, 5: 1) 1 Kor 6. 7. 2) Dz. Ap. 5, 1-2. 3) Przyp 1, 18. 4) Job 13, 9. 5) Ps 7,
16.
107
Q. 55, 6: 1) Rzym 12, 8. 2) Ps 8, 8. 3) 2 Tes 3, 10. 4) 2 Tym 1, 17. 5) Mt 6, 31.
6) De oper monach. 26. 7) Mt 13, 22. 8) Mt 6, 26. 9) Mt 6, 31. 10) Super Mt.
Q. 55, 7: 1) Przyp. 6, 6. 2) Q. 49, 6. 3) Jan 12, 6. 4) Dz. Ap. 4, 34-.37. 5) Mt
6, 34. 6) Super Mt. 7) Ekle 8, 6. 8) 2 De Serm. Dom. in monte 17.
Q. 55, 8: 1) Q. 43, 6. 2) 7 Ethic. 6. 3) a. 3; Q. 47, 13. 4) 31 Moral. 17. 5) a. 3;
Q. 47, 13. 6) 4 Ethic. 3. 7) 2 Rhet. 2. 3
Q. 56, 1: 1) Mt 10, 16. 2) Mal 4, 4. 3) Przyp. 3, 5. 4) Przyp. 4, 25. 5) 1-2, 100,
1. 6) Q. 47, 6. 7) Q. 44. 1; 1-2, 60, 3.
Q. 56, 2: 1) Kapł. 19, 13. 2) Powt. 25, 13. 3) Q. 58, 1. 4) Q. 55, 3. 5) Ekli 26,
28.
108
OBJAZNIENIA TAUMACZA
UWAGA: Pismo św. cytuj ę tu według wydania OO. Jezuitów z roku 1935. O.
J. Woroniecki, OP., Katolicka etyka wychowawcza, tom II. Kraków, Wydawnictwo
Mariackie, 1948.
(1) Q. 47. Cnoty boskie lub teologiczne; wiara, nadzieja i miłość, mają za
przedmiot samego Boga i od Boga są wlane wraz z łaską uświęcającą; będzie o nich
mowa w tomach 15 i 16 polskiego wydania Sumy. W traktacie bezpośrednio
poprzedzającym roztropność autor omawia cnotę miłości, której ostatecznym
Wynikiem, jakby owocem, jest mądrość, zaś wynikiem braku miłości jest głupota.
(2) Po cnotach boskich autor zajmuje się badaniem cnót ludzkich, których
przedmiotem jest bezpośrednio człowiek i jego postępowanie: roztropność, spra-
wiedliwość, męstwo i umiarkowanie; dotyczą one moralności lub obyczajów ludzkich,
dlatego nazywają się cnotami moralnymi lub obyczajowymi. One to sprawiają, że
życie człowieka jest moralne, czyli świadome i wolne, oraz że jest moralnie dobre
czyli obyczajne. Sprawiają, że życie jest zgodne z wiar, nadzieją i miłością. Zwą się
cnotami głównymi, naczelnymi. U starożytnych drzwi składały się z dwu części, a
każda z nich trzymała się na dwu zawiasach i na tych zawiasach drzwi się obracały;
były drzwiami dzięki zawiasom. Wynalazek zawiasów był wielką zdobyczą ludzkiej
przemyślności. Zawias nazywa się po łacinie cardo . Cztery główne cnoty
obyczajowe noszą nazwę kardynalnych czyli zawiasowych, bo na nich życie ludzkie
się opiera i dzięki nim obraca się: zamyka lub otwiera, zależnie od potrzeby. Jeśli
zabraknie jednej z nich, całe życie ludzkie jest kalekie.
Polskie słowo roztropność pochodzi od myśliwskiego tropić , śledzić po śladach
zwierzynę. Zladów tych może być wiele i mogą być mylne; dlatego spomiędzy nich
trzeba znalezć trop Właściwy, czyli roztropić. Roztropny, rozgarnięty, rozmyślny,
oznacza to analizę, rozwiązywanie lub znachodzenie rozwiązań pomiędzy
znalezionymi danymi.
109
(3) Roztropność jest królową, naczelniczką wszystkich cnót obyczajowych.
Starzy nazywali ją auriga virtutum , moglibyśmy powiedzie kierowcą, zarządcą czy
rozrządcą wozu życia w jego ruchu do celu.
(4) Autor bada zagadnienia sposobem uporządkowanego roztrząsania, dyskusji.
Jest to metoda analityczna, anatomiczna, prowadząca do syntetycznego wniosku. Przy
tym autor naświetla rzecz wszechstronnie, uwzględniając poglądy przeciwne. Jego
wywody należy bacznie śledzić i iść w ślad rozumowania, by niczego nie uronić; przy
czytaniu należy wracać do tego samego ż unikać pośpiechu.
(5) Q. 47, 1. Przezornie - sagaciter , bystro, przenikliwie, wyraznie; tak w
każdym poznaniu: w węchu, słuchu, wzroku. Autor zajmuje się najpierw sprawą
podstawową: roztropność jest w rozumie jako władzy poznawczej; o tym trzeba
pamiętać w wychowaniu. Siłą woli, bez kierownictwa, jakiego dostarcza rozum
usprawniony prawdziwą roztropności, staje się siłą niszczącą. W 3 zarzucie i w ad 3
jest mowa o sztuce, o tym patrz objaśnienie 7. Odpowiedz: zdanie Izydora daleko
widzącej , a więc dalekowzroczny. Ad 1.: wola jest siłą motoryczną, napędna dla
wszystkich zdolności. W dalszym ciągu dobrze wyjaśniony stosunek woli do rozumu
i funkcja obydwu jak również współzależność.
(6) Ad 2. Warto tu zapoznać się z poglądem autora na stosunek czynności woli [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Archiwum