PĹYNY EKSPLOATACYJNE wykĹady poszerzona wersja

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

układu sterującego (hydraulicznego, hydrauliczno-elektrycznego, elektronicznego)
Funkcje oleju w automatycznej skrzyni biegów:
przenoszenie momentu napędowego (w sprzęgle hydrokinetycznym)
smarowanie (kół zębatych, łożysk itp.)
48
Płyny eksploatacyjne wykład wersja 2 pełniejsza
chłodzenie (sprzęgła, hamulców)
czynnik roboczy (w układzie sterującym)
Czyli oleje ATF są jednocześnie:
olejem smarującym
olejem hydraulicznym
przenośnikiem energii
Oleje ATF są także stosowane w układzie wspomagania układu kierowniczego. Czasami w
konwencjonalnych (ręcznie sterowanych) skrzyniach biegów.
Główne cechy (właściwości):
mała ściśliwość (odporność na pienienie)
odpowiednia lepkość (płynność w niskiej temperaturze, v=const. w szerokim zakresie
temperatury)
dobra smarność (w tym właściwości EP, AW, AS)
zapewnienie odpowiedniego współczynnika tarcia w hamulcach lub mokrych sprzęgłach
odporność termiczna i na utlenianie (odporność na starzenie długi czas pracy do wymiany)
właściwości przeciwkorozyjne
brak palności
dobra przewodność cieplna
Oleje ATF:
" baza (mineralna lub syntetyczna)
" dodatki
" są barwione
" do samochodów osobowych klasy lepkości SAE 5w
" do samochodów ciężarowych klasyfikacja SAE 30
" Hipol ATF IIE, IID, IIISemisyntetyk
3.1. SPECYFIKACJE
Oleje ATF do samochodów osobowych:
" koncernu General Motors Dexron II (D, E), III (H), IV, V, VI
" koncernu Ford Mercon
" specyfikacje producentów pojazdów
Oleje ATF do samochodów ciężarowych
" Allison C np. C-4
" Caterpillar TO np. TO-2
3.1. PRZYKAADY ZASTOSOWAC OLEJ�W ATF W SAMOCHODACH CI%7łAROWYCH
" automatyczne skrzynie biegów
" przemiennik momentu obrotowego
" wspomaganie układu kierowniczego
" zwolnice w mostach napędowych
" mechanizmy podnoszenia osi
" mechanizmy podnoszenia kabiny
49
Płyny eksploatacyjne wykład wersja 2 pełniejsza
" wszelkie inne układy hydrauliczne
50
Płyny eksploatacyjne wykład wersja 2 pełniejsza
IX. SMARY PLASTYCZNE I STAAE
1. DEFINICJA I OPIS SMARU PLASTYCZNEGO
Smary plastyczne są stosowane w węzłach tribologicznych w celu zmniejszenia tarcia i zużycia
współpracujących elementów oraz do ochrony urządzeń i części podczas ich magazynowania i
transportowania.
Smar plastyczny jest to substancja o konsystencji od stałej do ciekłej, której podstawowymi
składnikami są faza ciekła i zagęszczacz (substancja żelująca). Jest to układ koloidalny (zol układ
koloidalny, w którym fazą rozpraszającą jest ciecz, a rozproszoną ciało stałe), który utracił swoją
płynność wskutek zwiększenia się wzajemnego oddziaływania między cząstkami zolu.
W celu udoskonalenia niektórych właściwości eksploatacyjnych i dostosowania do określonych
zastosowań w składzie smaru znajdują się dodatki uszlachetniające.
Wszystkie składniki smaru tworzą jednolitą strukturę, której obraz mikroskopowy przypomina
przestrzenną siatkę ( gąbkę ) wypełnioną cieczą. Siatkę stanowi zagęszczacz, a fazę ciekłą olej lub inna
ciesz.
Smar plastyczny struktura:
" faza dyspersyjna 75-95%
o baza olejowa:
olej mineralny
olej syntetyczny
mieszanina oleju mineralnego i syntetycznego
o przykłady:
poliglikole
ciekłe silikony
" faza zdyspergowana 5-25%
o zagęszczacze 5-25%
mydła (wapniowe, litowe, glinowe, sodowe, barowe)
mydła kompleksowe
polimery
pigmenty
związki nieorganiczne (bentonit)
węglowodory
o dodatki 2-20%
antyutleniające
inhibitory korozji
przeciwrdzewne
przeciwzużyciowe (AW)
typu EP
adhezyjne
barwniki i pigmenty
stabilizatory (H2)
biocydy
Zagęszczacz tworzy elastyczną, przestrzenną strukturę sieciową, która wiąże fazę ciekłą, nadając
smarowi wymaganą konsystencję.
51
Płyny eksploatacyjne wykład wersja 2 pełniejsza
Właściwa struktura smaru jest utrzymywana dzięki siłom przyciągania powierzchniowego,
kapilarnym i adsorpcji.
Podstawowym składnikiem smaru plastycznego jest faza ciekłą, która decyduje o:
" właściwościach smarnych
" zmianach właściwości w zależności od temperatury
" odporności na utlenianie
" temperaturze płynięcia
" właściwościach rozpraszających w stosunku do zagęszczacza
Zagęszczacz (środek żelujący) decyduje o temperaturze kroplenia smaru, tj. temperaturze, w której
smar przechodzi ze stanu plastycznego w stan cieczy (i przestaje wtedy pełnić swoje funkcje).
Smary plastyczne są środkami smarnymi, które w temperaturze roboczej i naciskach mniejszych od
krytycznych (Pkr) są ciałami stałymi i maja właściwości plastyczne, a pod obciążeniem >Pkr płyną na
podobieństwo cieczy zaś po ustąpieniu obciążenia wracają do stanu ciała stałego.
1.1. GA�WNE ZALETY SMARU PLASTYCZNEGO:
" możliwość pracy w nieuszczelnionych węzłach tarcia
" utrzymywanie się an powierzchniach pionowych
" tworzenie grubszej warstwy na powierzchniach trących (przenoszenie większych obciążeń
zapewnia smarowanie EHD Elastohydrodynamic smarowanie elastohydrodynamiczne)
" dobra praca w warunkach zanieczyszczenia
" prostota urządzeń podających smar lub ich niestosowanie
1.2. GA�WNE WADY SMARU PLASTYCZNEGO:
" niemożliwość odprowadzania ciepła ze smarowanych powierzchni
" przyspieszenie (katalizowanie) utleniania smaru przez zagęszcacz
2. PODSTAWOWE PARAMETRY SMAR�W PLASTYCZNYCH
Smar plastyczny opisują 3 podstawowe grupy parametrów + jedna dodatkowa:
Parametry reologiczne:
" lepkość strukturalna
" penetracja (konsystencja)
" temperatura kroplenia
" spływalnośc z powierzchni pionowych
" moment oporowy smarowanego łożyska
Parametry opisujące stabilność (zdolność do zachowania właściwości w warunkach
przechowywania, transportu i użytkowania):
" stabilność strukturalna wydzielanie się oleju bazowego, twardych dodatków lub
wykrystalizowanie dodatków rozpuszczonych
" stabilność mechaniczna zmiana konsystencji pod wpływem sił
" stabilność termiczna
" odporność na utlenianie, wilgoć, wymywanie wodą, działanie soli, katalityczne działanie
metali, promieniowania ultrafioletowego
52
Płyny eksploatacyjne wykład wersja 2 pełniejsza
Ochrona przed korozją:
" działanie korodujące na metale kolorowe
" ochrona przed rdzewieniem
" oddziaływanie na uszczelnienie
Parametry smarnościowe
" wartość zużycia modelowych węzłów tarcia
3. KLASYFIKACJE SMAR�W PLASTYCZNYCH
3.1. ZE WZGLDU NA SKAAD CHEMICZNY (RODZAJ ZAGSZCZACZA):
" zagęszczane mydłami
o mydła proste litowe, wapniowe, glinowe, sodowe
o mydła kompleksowe wapniowe, litowe, glinowe, sodowe
" zagęszczane substancjami organicznymi polietylen, teflon, poliamid, polimocznik
" zagęszczane substancjami mineralnymi (nieorganicznymi) glinki bentonitowe, żel
krzemionkowy, tlenek glinu i cyny
" zagęszczane węglowodorami asfalty, woski naftowe, cerezyna
" zagęszczacze mieszane np. litowe-wapniowe, glinowo-bentonitowe
3.2. ZE WZGLDU NA ZASTOSOWANIE
" przeciwcierne
" ochronne (konserwacyjne)
" uszczelniające
" technologiczne
" specjalne
" wielofunkcyjne
3.3. ZE WZGLDU NA BRAN%7ł
" samochodowe (motoryzacyjne)
" hutnicze
" maszynowe (ogólnego zastosowanie)
" lotnicze
3.4. ZE WZGLDU NA KONSYSTENCJ
Klasyfikacja smarów plastycznych wg NLGI National Lubricating Grease Institute Narodowy
Instytut Smarów Plastycznych.
Klasa konsystencji Wartość penetracji w Postać (konsystencja)
temperaturze 25�C [0,1 mm]
000 445-475 płynny lub półpłynny
00 400-430 płynny lub półpłynny
0 355-385 bardzo miękki
1 310-340 miękki
2 265-295 miękko-twardy
3 220-250 półtwartdy
53
Płyny eksploatacyjne wykład wersja 2 pełniejsza
4 175-205 twardy
5 130-160 bardzo twardy
6 85-115 stały
3.5. KLASYFIKACJA JAKOZCIOWA WG NORMY PN-ISO 6743-9:2009
Podstawową klasyfikacją są właściwości eksploatacyjne smaru plastycznego, oznaczane za pomocą 4
symboli kodowych.
Schemat kodu:
ISO- L- X- CBGA- 3 [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Archiwum