(7) Nienacki Zbigniew Niesamowity dwor

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

wentaryzowane, katalogowane i nawet ubezpieczone. Joachim Czerski posiadał
trzy przedmioty dużej wartości, objęte katalogiem zabytków Ministerstwa Kultu
ry i Sztuki. Oto one: Portret młodej kobiety, obraz prawdopodobnie z pracowni
Rubensa. Znajduje się on w sypialni Joachima Czerskiego. Obraz Pietra Rotari
Główka dziewczyny z osiemnastego wieku, wisi on w gabinecie Joachima Czer
skiego. Trzecie dzieło sztuki dużej wartości to Książę Józef Poniatowski jadący
na koniu, pędzla Bernardo Belotto Canaletto z osiemnastego wieku, który wisi
tu w bibliotece, nad kominkiem. Poza tym Joachim Czerski był posiadaczem kil
ku cennych starych mebli mniejszej wartości. I to prawie wszystko, co wiemy
o zbiorach Czerskiego. Ale gdy Joachim Czerski zmarł, władze powiatowe przy
słały tutaj natychmiast kilku urzędników, przeważnie kontrolerów z Powiatowego
Zarządu Gminnych Spółdzielni. Dokonali oni czegoś w rodzaju remanentu". Spi
sali wszystkie przedmioty, jakie się znajdowały we dworze. Ponieważ jednak nie
byli to fachowcy od spraw sztuki, w ich spisie widnieją po prostu pozycje: Po
kój pierwszy na prawo od sieni. Kanapa, dwa krzesła, stolik, umywalnia, szaf
ka rzezbiona", a faktycznie znajdują się tam dwa przepiękne krzesła mahoniowe
w angielskim stylu Hepplewithe'a z drugiej połowy osiemnastego wieku, stolik
pochodzi ze słynnej pracowni mebli wojewody Michała Ogińskiego. A umywal
ka też jest bardzo piękna, bo w rodzaju, który zwie się athenienne", z początku
dziewiętnastego wieku.
Pan się jednak zna na rzeczy pokręcił głową kolega Bigos.
Zlekceważyłem tę jego idiotyczną uwagę. Dodałem na zakończenie swej mo
wy tronowej", jak ją w myślach nazwałem:
Spis dokonany przez władze powiatowe obejmuje dwadzieścia pięć stron
kancelaryjnego papieru. Przyda się nam teraz, bo dzięki niemu będziemy mogli
stwierdzić, czy nic nie zginęło.
Och, przecież mógł ktoś podmienić niektóre przedmioty zauważyła by
stro panna Wierzchoń. Zamiast przepięknego sekretarzyka damskiego w typie
bonheur-du-jour" z końca osiemnastego wieku, który znajduje się w gabinecie
Czerskiego, mógł ktoś wstawić zwykłe biureczko. Bo na pewno w spisie inwen
tarza zanotowano: Biureczko drewniane."
Tak jest stwierdziłem, zaglądając do spisu. Ale przecież tego biurecz-
ka nie podmieniono. Dwór był opieczętowany i trudno przypuszczać, żeby ktoś
26
mógł wynieść z niego meble i zamienić je na inne. Jeśli zaś chodzi o drobniejsze
przedmioty: porcelanę, wyroby ze srebra i tak dalej, to są one dość dokładnie
zanotowane. Ot, na przykład, zapisano: Zastawa porcelanowa z kwiatkami,
różyczkami." Albo W kredensie na dole: dzbanuszek srebrny, pozłacany. Koszyczek
srebrny"... i tak dalej. Trudno przypuszczać, żeby ktoś zamienił jeden koszyczek srebrny
na drugi albo zastawę z różyczkami na inną porcelanową zastawę z różyczkami. A teraz
wezmy się do naszej pracy. Zaczniemy od spisu biblioteki Czerskiego. Kolego Bigos, oto
czysty brulion. Proszę notować...
I tak rozpoczęły się nasze zajęcia w starym dworze. Bigos napisał w brulionie:
Biblioteka dworu w Janówce usytuowana jest nad sienią i salonikiem. Posiada dwa okna
i oszklone drzwi, wychodzące na balkon umieszczony w górnej części frontowego
portyku. Zciany i sufit wyłożone boazerią dębową, czarną, która na suficie tworzy
ogromną gwiazdę z klepek o kilku odcieniach czerni. Ze środka gwiazdy zwisa żyrandol
szklany, dziewiętnastowieczny, przerobiony na elektryczny z żyrandola świecowego. Na
prawej ścianie od wejścia do biblioteki znajduje się kominek klasycystyczny z białego
marmuru. Nadproże kominka, wsparte na dwóch kanelowanych kolumienkach
toskańskich, zdobi fryz przedstawiający cztery uskrzydlone postacie kobiece. Po bokach
fryzu, w części nieco cofniętej umieszczono w metopach między tryglifami motyw głowy
byka. Kominek ten należy chyba przypisać architektowi Vincenzo Brennie..."
Dlaczego akurat jemu? zdziwiła się koleżanka Wierzchoń.
Identyczny kominek był w słynnym pałacu w Gatczynie, a podobny zoba
czyć może koleżanka w pałacu w Nieborowie.
Bigos pisał dalej: [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Archiwum